Η συντήρηση των έργων τέχνης είναι απαραίτητη προϋπόθεση του κειμηλίου στην διατήρηση του στο χρόνο. Οι επεμβάσεις συντήρησης χωρίζονται σε προληπτικές και επεμβατικές. Κατά την προληπτική συντήρηση ελέγχονται οι συνθήκες διατήρησης του έργου και προτείνονται οι καταλληλότερες συνθήκες διατήρησης, μπορούν όμως να περιέχουν κάποιες στοιχειώδεις-σωστικές επεμβάσεις συντήρησης. Η επεμβατική συντήρηση εφαρμόζεται λόγω της κακής κατάστασης διατήρησής και μεταφοράς του έργου τέχνης.
Πριν από την διαδικασία συντήρησης είναι σημαντική η αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης του έργου.
Αξιολόγηση κατάστασης διατήρησης του έργου
Πολυφασματική φωτογράφιση του έργου
Mακροφωτογραφιση
Ακτινογράφιση Του έργου (μελέτη του έργου με ακτίνες Χ)
Στην συνέχεια πραγματοποιείται η απαραίτητη Ερευνα – φυσικοχημικες αναλυσεις έτσι ώστε να ταυτοποιηθούν τα υλικά του έργου που τα συνθέτουν.
Η επιστημονική έρευνα ενός έργου πολιτιστικής κληρονομίας περιλαμβάνει φυσικοχημική ανάλυση ενός ή περισσότερων δειγμάτων με σκοπό την εύρεση των υλικών που αποτελούν το έργο όπως οι χρωστικές, βαφές, τα βερνίκια, συνδετικά μέσα και άλλα. Η φυσικοχημική μελέτη μπορεί να οδηγήσει στην πιστοποίηση αυθεντικότητας ενός έργου τέχνης, αν αμφισβητείται.
Τα σημαντικότερα βήματα για την διεκπεραίωση μιας μελέτης
Δειγματοληψία – Εγκιβωτισμός δειγμάτων
Εφόσον κριθεί απαραίτητο, πραγματοποιείται η διαδικασία δειγματοληψίας. Κατά την συγκεκριμένη διαδικασία αποσπώνται μικροδείγματα μεγέθους μερικών μικρών (μm) με σκοπό την μελέτη και τεκμηρίωση των στρωματογραφικών τομών τους στο πολωτικό μικροσκόπιο.
Τα δείγματα που λαμβάνονται προσανατολίζονται κατάλληλα και εγκιβωτίζονται μέσα σε διαφανή πολυεστερική ρητίνη. Η παραπάνω διαδικασία εφαρμόζεται για την αναλυση στρωματογραφίας.
Φωτογραφική τεκμηρίωση των δειγμάτων σε ορατή και υπεριώδη ακτινοβολία και μελέτη στρωματογραφικών τομών
Με την συγκεκριμένη τεχνική μελετάται και τεκμηριώνεται ο τρόπος κατασκευής του έργου. Χρησιμοποιείται πολωτικό μικροσκόπιο σε ορατές και υπεριώδεις πηγές διέγερσης ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας υπό μεγεθύνσεις x50, x100, x200 και x500.
Η παρατήρηση των μικροδειγμάτων στο οπτικό μικροσκόπιο σε ανακλώμενο ή διερχόμενο φώς παρέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με:
- το είδος, τη δομή, τη χροιά, την καθαρότητα, την κοκκομετρία, την κατανομή και την κρυσταλλικότητα των υλικών του δείγματος.
- τον αριθμό, τη διάταξη, την αλληλουχία, το πάχος, τη χρωματική πυκνότητα και την καθαρότητα των στρωμάτων ζωγραφικής,
- το είδος, τη διάταξη, το πάχος και τη γεωμετρία των ινών, αν πρόκειται για δείγμα από χαρτί ή ύφασμα.
- μεταγενέστερες επεμβάσεις στο έργο, όπως οι πιθανές επιζωγραφήσεις και επάλληλα βερνικώματα στο έργο.
Διεκπεραίωση φυσικοχημικών αναλύσεων
- Optical microscopy (with UV source)
- Multispectral imaging- portable
- Optical Coherence Tomography (OCT)
- X-radiography – portable
- Colorimetry – portable
- Scanning Electron Microscopy (SEM)
- Micro-FTIR spectroscopy
- Micro-Raman spectroscopy
- X-ray Fluorescence spectroscopy (XRF) – portable
- Scanning Electron Microscopy coupled to
Energy Dispersive X-rays (SEM-EDX) - High Performance Liquid chromatography coupled to
Photo-Diode-Array detection and Mass Spectrometry
(HPLC-PDA-MS)
Συντήρηση έργων τέχνης
Τα βασικότερα απο τα στάδια της διαδικασίας συντήρησης ενός έργου τέχνης περιγράφονται παρακάτω:
1. Απεντόμωση ξύλινου φορέα
2. Στερέωση φορέα
3. Στερέωση προετοιμασίας και ζωγραφικών στρωμάτων
4. Αφαιρεση οξειδωμένο καθαρισμός ζωγραφικης επιφάνεια
5. Επικάλυψη έργου με προστατευτικό βερνίκι
6. Αισθητική αποκατάσταση
7.Επικάλυψη με τελικο στρώμα προστατευτικού βερνικιού
